[13.II.2014] MalifauX - Frakcje i Koszty

Czekałem na ten dzień przez ostatnie, dwa, trzy miesiące. Na dzień, w którym zarówno mój wczesny poranek jak i radosny wieczór nie są skąpane w egipskich ciemnościach nocy! Tak jest, dziś nareszcie wstałem ze wstającym słońcem a kurowanie się zakończyłem gdy brzask słoneczny wciąż rozjaśniał nieboskłon – jako, że jestem istotą zasilaną solarnie, nie jest to bez znaczenia względem mojego samopoczucia, a to w sposób naturalny wpływa na moją kreatywność, co w sumie nikogo dziwić nie powinno. I w ten oto sposób mogłem pochwycić kalkulator w dłoń, dokonać porządnej analizy tematu i zabrać się za skrajanie poniższego tekstu - trzeciej (*i pół, wliczając tekst autorstwa Vilowa na temat starterów*) części przeglądowej recenzji systemu, w której to chciałbym pokrótce wyjaśnić gamistyczny punkt widzenia na dostępne frakcje jak i przybliżyć w sposób dość dokładny koszty, jakie są konieczne zarówno przy wejściu w MalifauX jak i przy jego dalszym rozwijaniu. Cóż, zakasać rękawy i biorę się do roboty, życząc wam przyjemnej lektury.

Jednym z kluczowych elementów wejścia w jakikolwiek system bitewny niezależnie od jego skali, klimatu czy mechaniki jest wybór "tej frakcji" - tej jedynej, tej, która modelami pieści nasze estetyczne zmysły, której to oprawa fabularna wzbudza nasze zainteresowanie, której mechanika czy też preferowany styl gry najbardziej nam odpowiada. Nawet w niedrogich systemach nie ma się co oszukiwać i zakładać, że będziemy zbierać kilka frakcji - pewnie, po pewnym czasie czy też przy dużych nakładach finansowych jesteśmy w stanie pozbierać dość modeli, by dumnie prezentować się z różnymi armiami ale niejako z doświadczenia wiem, że gdzieś tam w głębi umysłu zawsze znajduje się ta jedna jedyna, nasza armia, nasza frakcja... Ta, która uzyskuje od nas najwięcej miłości, którą aktualnie malujemy i to z chęcią, która wraca regularnie na stoły niczym kurtyzana z kartą stałego klienta w ofercie. Jest to więc wybór ważny, i choć przeważnie działa na pobudkach intuicji czy też zwyczajnie podjęty jest pod wpływem chwili i ujrzenia modelu czy usłyszenia zasady, która przemówiła do nas i sprzedała frakcję od ręki, to jednak dobrze jest sobie obadać co dana armia oferuje w terminach grywalności na stole, czego możemy się po niej spodziewać, jakie są jej mocne i słabe strony. Wezmę więc pod lupę wszystkie siedem frakcji dostępnych w grze i wygrzebię z nich elementy, które są ewidentnymi motywami powtarzanymi na łamach danej frakcji, tworząc odpowiednią synergię, preferując pewien styl gry czy tworząc odpowiednią atmosferę. Zaczniemy od...

Gildii, czyli frakcji, którą osobiście wybrałem jako swoją przewodnią. Klimaty? Cóż, tutaj jest dość ciekawie. Słowem wstępu należałoby dodać, że podział na frakcje w tej grze nie kończy podziału na określone metody rozgrywki czy stylistykę – nie ma tak, jak w wielu innych systemach, że Frakcja A jest taka a taka i wszystko stara się trzymać tych ram, i tak tutaj na łamach jednej frakcji będziemy w stanie odnaleźć mocno różniące się od siebie klimaty. I tutaj pojawia się niejaki wyjątek od powyższej reguły, bo Gildia jest jedyną frakcją o wysoce zuniformizowanym wzornictwie. Ot, jeżeli coś trąci dzikim zachodem na kilometr, to najpewniej będzie to pociotek z Gildii – mamy więc nieumarłych szeryfów, przestępców z rewolwerami i nawet łowców czarownic, którzy wciąż zaliczają się do tego klimatu dzięki nawiązaniu bardziej do Solomona Kane’a niż do starej, poczciwej Inkwizycji. Nawet pudełka ‘dwufrakcyjne’ z Gildią potrafią trzymać ten klimat – Relic Hunters to mistrzowie prosto z westernów z dodatkiem araba ze stenem a ekipa doktora McMourninga, choć wieje trupem, nadal trzyma fason ‘służby publicznej’. Słowem, jak na frakcję, która powinna reprezentować niejaki porządek i zorganizowanie, Gildia spełnia te wymogi nadal oferując pewną dywersyfikację w swoich szeregach.

Co Gildia oferuje na stole? Nie lubię takich porównań, ale dla łatwiejszego przyswojenia… Gildia to w bardzo luźnym podejściu odpowiednik Kosmicznych Marines w tym systemie; Uniwersalna armia, w której jednostki zarówno nieźle się biją, jak i dobrze strzelają, w której znajdziemy elementy gotowe do zbudowania dowolnej taktyki… I która posiada w swoim arsenale specjalistów do polowania na poszczególne wrogie frakcje w grze, takich jak dywizjon Szeryfów Śmierci do walki z nekromantami wszelkiej maści czy łowców czarownic Sonnii Criid do eksterminacji zbuntowanych magów. Perdita Ortega i jej rodzinka pilnuje dzikich ostępów i walczy z Nienarodzonymi a Hoffman kontroluje i ma ‘odgórne prawo’ karania tych, co nielegalnie próbują łączyć ludzkie ciało z maszyną. Słowem, Gildia zawsze posiada odpowiedniego szefa do walki z danym zagrożeniem. Jeżeli więc klimatu dzikiego zachodu, uniwersalność ogólna połączona ze specjalizacją mistrzów na poszczególnych wrogów to to, co do ciebie przemawia, Gildia jest twą frakcją!

Arcanists, czyli zbuntowani magowie, którym monopol na kamienie dusz i na kontrolowanie Wyrwy przez Gildię jest zupełnie nie w smak, i którzy preferują autonomię każdego czarodzieja. Jest to o tyle ciekawa frakcja, że pomimo bycia niejako organizacją zrzeszającą magów w uniwersum MalifauX bycie magiem niekoniecznie współgra z utartym schematem spróchniałego staruszka z wielką brodą, który o mieczu nigdy nie słyszał. Tutaj w splatanie zaklęć bawi się szeroka gromadka, i tak chociażby poza Ramosem dostajemy Marcusa władcę bestii, czy za niedługo dostaniemy w szeregi tejże frakcji zadziorną bokserkę, dzięki której będziemy mogli wołać przy stole ‘Kobieta mnie bije!’. Tak czy owak frakcja ta jest niezwykle urozmaicona, jak powinno być na luźną zbieraninę wolnomyślicieli i magów – ot, każdy mistrz czy też mistrzyni przynosi coś zupełnie nowego na stół! I tak mamy więc steampunkowego mechanika, czarodziejkę lodu i zimy, władcę bestii, mistrzynię ognia, tancerkę erotyczną czy boksera amatora żeńskiej proweniencji. Albo nawet szefową unii pracy! Słowem, do wyboru, do koloru.

Nie zmienia to jednak faktu, że są pewne elementy wiążące całość właśnie we frakcję. Po pierwsze, czy też twoja drużyna opiera się na wielkich potworach, domowej roboty maszynach czy wiernych asystentkach w magicznych tańcach go-go, wszyscy mistrzowie z tejże frakcji mocno bazują na zdolnościach oznaczonych jako Casting, czyli właśnie na rzucanie zaklęć. Każdy z mistrzów dostępnych na łamach Arcanistów ma bogaty wybór własnych upgrejdów i całą plejadę dodatkowych zaklęć i akcji, które razem pozwalają na tworzenie świetnych synergii i głównie zmuszają przeciwnika do brania pod uwagę wszelkiej ‘kombogenności’, jaką dany mistrz może wyprodukować w czasie gry, jak rzucanie Wendigo we wroga przez ekipę Rasputiny, czy też magnetyczne bomby z elektrycznych kreacji Ramosa. Jeżeli więc poszukujesz frakcji o dużym zróżnicowaniu w stylistyce, która w dużej mierze opiera się na elastycznym, wypełnionym zdolnościami mistrzu oraz świetnych wewnętrznych synergiach, to być może właśnie zbuntowani magowie są dla ciebie.

Ressurectionists, czyli wszelkiej maści nekromanci, kultyści śmierci i ci, którym data ważności już upłynęła. Od dawien dawna czarna magia pokroju tych najgorszych, najbardziej zakazanych sztuk kusiła praktyków zaklęć i rytuałów na świecie, ale tylko dzięki potężnym rezerwuarom pierwotnego eteru, jakim okazał się cały świat MalifauX, magowie tego pokroju mogli sięgnąć ponownie po swoje sny i zacząć je realizować. Tak więc życie wieczne, nieśmiertelność i przyzywanie swoich nieumarłych hord niewolników nareszcie stało się rzeczywistością i wszelkie zakazy Gildii i potępienie społeczne nie powstrzymały solidnej rzeszy czubków od zabaw w panów życia i śmierci. Podobnie jak inne frakcje w grze, tak i tutaj napotkamy różnorodne modele i style, choć naturalnie posiadają jeden mocny element, solidne spoiwo frakcji – wszystko u nich jest martwe. Albo prawie martwe! Jeżeli więc widzisz model przebity czymś na wylot, z flakami na wierzchu, zdartą skórą czy wypadającymi gałkami ocznymi, możesz pójść o mocny zakład, że będzie należał właśnie do tej frakcji.

Tutaj należy też dodać, że choć każdy z mistrzów tej frakcji oferuje odmienne podejście do tematu żywych trupów, to jednak elementy składowe i bazowe są niejako stałymi, powtarzającymi się pomiędzy nimi – modele te są twarde jak cegły, ciężkie do ostatecznego złożenia w grobach a na dodatek obficie rozdają na lewo i prawo prezenty w postaci wszelkich debuffów, trucizn i innych spowalniających efektów. Słowem, jest to frakcja oparta na tankowaniu, przetrwaniu walki dzięki wytrzymałości i zbicia przewagi przeciwnika poprzez osłabianie jego modeli. Naturalnie są różnice pomiędzy mistrzami, i tak dla przykładu Seamus i jego urocze damy nocy przyciągają do siebie modele a sam szef bije się lepiej niż dobrze. Nicodemus zaś przyzywa nowe truposze w ilościach hurtowych i zamiast samemu brudzić ręce, buffuje je do nieprzyzwoitego poziomu. Tara zaś służy za kuriera, którego celem jest dostarczenie wielkiego zagrożenia w sam środek wrażych linii. Pomimo więc unifikacji frakcji na poziomie podstawowym, różnice w podejściu do rozgrywki są spore! Jeżeli jednak lubisz mieć twarde modele, wolisz walczyć wręcz i lubisz przyzywanie nowych zabawek na stół, to nieumarli są dla ciebie idealnym wyborem.

Neverborn, czyli rdzenni mieszkańcy świata Malifaux, całkiem słusznie poirytowani faktem, że jacyś tam ‘ludzie’ z innego świata nie tylko postanowili wbić się na ich tereny bez zaproszenia, to na dodatek bez pytania rozpoczęli masową eksploatację surowców ich rodzimych ziem, budować osady gdzie popadnie i zachowywać się jak pijany, nieproszony gość na imprezie. Trudno się więc dziwić, że demony, magiczne stwory, mityczne bestie, wąpierze wszelkiego kolorytu i inne dziwadła, które mają prawo istnieć tylko na tak przesyconym magią świecie, mają gorącą ochotę na wyrżnięcie wszystkich ludzi i oczyszczenia ich pięknego świata z tego raka zwanego ludzkością. Frakcja jest bardzo ciekawa, bo miesza ze sobą dwie dość nietypowe sprzeczności – z jednej strony posiada jednych z najmocniejszych minionów jeżeli chodzi o atak i tzw. alpha strike, a z drugiej strony absolutnie żaden z aktualnych mistrzów nie oferuje prostolinijnego stylu rozgrywki a la Lady Justice, czyli pchania się do przodu by komuś sklepać maskę. Wynika to z dość naturalnej wady tejże frakcji, czyli wrodzonej kruchości – modelom przeważnie brak zdolności zwiększających ich żywotność, a ich naturalna wytrzymałość nie pozostawia złudzeń.

Z drugiej strony jest to frakcja oferująca stos bardzo ciekawych rozwiązań, gdyż każdy oferowany styl gry jest zupełnie odmienny i unikalny! Wymusza to co prawda na graczach większego ogrania swojej bandy i solidnego poznania jej możliwości, ale wynagradza trudnymi do skontrowania zagrywkami czy sztuczkami niedostępnymi żadnej innej frakcji. I tak dla przykładu Pandora i jej ekipa nie lubi w ogóle podchodzić do wrogich modeli i się z nimi bić… To przecież takie pierwotne! W końcu przecież można pokryć je aurą smutku i emo-żałoby i zmusić je do samoczynnego podcinania żył, aż powoli ich mózgi stopnieją w ciepłą galaretę. Albo może Jacob Lynch, który za nic ma sobie świętość kart na ręce, i oszukuje tak, że to aż nieprzyzwoite? To może Zoraida, która działa w nieco odwrotny sposób, i po prostu ucina oszukiwanie u przeciwnika, sama z entuzjazmem zmuszając modele do walk pomiędzy sobą? Słowem, frakcja ta jest bardzo wymagająca od gracza, ale w zamian oferuje naprawdę unikalny styl gry.

Gremliny to ciekawostka, bo jest to niejako nowa-stara frakcja w grze. Modele do tejże frakcji wychodziły od początku istnienia systemu, ale należały wtedy do radosnej frakcji wyrzutków, czyli po prostu luźnej zbieraniny wszelkiej maści wywrotowców powstałej dlatego, że ich modele i ewentualne tło fabularne nie pozwalało na łatwe zamknięcie ich w ramkach oferowanych przez inne frakcje w momencie, w którym gra powstawała. Jednak ich popularność oraz raczej unikalna stylistyka tylko narastała z każdym nowym modelem i w sumie zaczęły one stanowić odrębną całość na łamach tejże frakcji… Naturalnym więc rozwinięciem było przeformowanie ich w samodzielny byt, i tak, od momentu wydania drugiej edycji, Gremliny samo stanowią w okrasie koloru bagiennego błota! Nie lubię tworzyć takich porównań, ale w sumie jest ono dość celne – Gremliny dobrze oddają klimacik i swobodną atmosferę orków znanych co poniektórym z uniwersum Warhammera 40k czy też z całego grona gier, w których zielone pokurcze stanowią niejaki ‘comic relief’. Tutaj oczywiście po zapoznaniu się z tłem fabularnym kroi się raczej poważniejsza atmosfera, co nie zmienia faktu, że rasa mieszająca ze sobą stereotypy rednecka, pijaka, bimbrownika, złodziejaszka i pozbawionego kręgosłupa moralnego żula z całą pewnością nie ma lekko, jeżeli chodzi o poważne traktowanie. Słowem, jest wesoło, kiedy to gremliny mnożą się na stole, walą bimber czy szturchają świnie!

Co nie zmienia faktu, że poza radosnym klimatem wprowadzają również na stół pełno unikalnych mechanizmów i numerów, które znajdziemy tylko na kartach do zielonych pokurczów. Jest to ciekawa frakcja, po pozwala zarówno wystawić się ‘na hordę’ (*co w grze o tak małej skali oznacza 10-15 modeli wliczając przyzywanie!*) jak i pójść w jakość, co nie wpłynie jednak na drugą kluczową mechanikę tejże rasy, czyli pijactwo – tak jest, nasze gremliny mogą same sobie wklepać obrażenia, by wykonać dodatkową akcję w turze. Jest to motyw przewodni frakcji, która zmusza nas do zarządzania leczeniem i obrażeniami tak, by mieć przewagę w akcjach bez nadmiernego ryzykowania żywotem naszych paskud. Samookaleczanie to norma, ale to nie wszystko – gremliny posiadają bowiem również zasadę Bayou Two Card, która pozwala im zawsze flipnąć druga kartę, o ile pierwsza im nie pasuje. Druga może być gorsza, no ale cóż, ryzyko to ryzyko. Jeżeli więc lubicie wesołe klimaty bimbrownictwa, kruche, acz liczne jednostki a na dodatek radośnie wzmożoną losowość, to gremliny są dla was!

Ten Thunders to relatywnie nowa i bardzo unikalna frakcja, która z poziomu tła fabularnego jest niejako triadą / organizacją quasi-kryminalną, mającą na celu przedostanie się w szeregi każdej innej frakcji i organizacji, a po sukcesie w dziedzinie integracji z tymi, mająca na celu przejęcie władzy, sabotaż i ogólne siane zamętu tak, by w ostatecznym rozrachunku to właśnie Dziesięć Piorunów stało się największą potęgę zarówno na starej Ziemi, jak i w zaczarowanym Malifaux. Dzięki temu, póki co, nie znajdziesz ani jednej ekipy, która byłaby czystej wody jednofrakcyjna, i tak na dzień dzisiejszy posiadamy wybór pomiędzy pudełkami 10T + coś jeszcze, pokrywając wszystkie aktualnie znane frakcje. Mamy więc Relic Hunters dla Gildii, Rail Crew dla Arcanistów, Master of the Path dla Ressurectionistów, Dark Debts dla Neverborn a nawet wciąż nienazwane pudełko z Brewmasterem (*dlatego, że jeszcze nie zostało wydane*) dla Gremlinów. To na tyle unikalne rozwiązanie, że już tylko dzięki temu frakcja ta oferuje zupełnie nowe podejście do gry, ponieważ wraz z wyborem mistrza dostajemy nie tylko dostęp do modeli Ten Thunders, ale też wzbogacony wybór modeli z wybranej drugiej frakcji. Naturalnie nie zmienia to faktu, że każdy szef ekipy sponsoruje nieco odmienny sposób gry, choć już nie tak radykalnie unikalny jak ekipy nieurodzonych.

Jeżeli lubicie orientalne klimaty, nie znajdziecie lepszej frakcji, tym bardziej, że dzięki ‘koligaceniu’ jej z innymi mamy tutaj naprawdę bogaty wybór nietypowych smaków i stylistyk wymieszanych w jednym pudle. To tak, jakbyśmy ogarnęli atmosferę jednej z pozostałych frakcji i przyprawili orientalnym sosem – bo możemy wejść w twardy western, bo mamy mutantów i duchy, bo dostajemy dostęp do nieumarłych samurajów i demonów z mitologii wschodu… A nawet unię pracy wzorowaną na stereotypowym obrazie azjatyckich robotników w USA XVIII-XIX wieku. Jest w czym przebierać! A jeżeli miałbym określić jedną główną, łączącą cechę ekip z tej frakcji, to była by nią z pewnością solidna mobilność i niezłe skrojenie drużyn do realizowania zadań opartych na markerach – nawet neutralne upgrejdy do modeli potrafią pomagać w realizacji tychże zadań.

Outcast, czyli wyrzutki… W sumie wszystko się zgadza, bo frakcja ta powstała za czasów pierwszej edycji kiedy to Wyrd Miniatures postanowiło stworzyć grę oparta na modelach, które wydali. Modeli mieli sporo, a każdy z innej parafii, bo przecież robili je dla modelarzy, malarzy, kolekcjonerów i graczy fabularnych. I choć udało się poskładać kilka w miarę zunifikowanych frakcji, to jednak nadal grom modeli był na tyle unikalny i nie wpasowujący się w naturalny sposób w żaden zestaw wspólnych cech, że po prostu się nie dało… Ale dla chcącego nic trudnego! I tak powstała „frakcja” a raczej luźna zbieranina wykolejeńców, sobiepanków, awanturników, szaleńców a przede wszystkim – najemników – którzy za odpowiedni grosz z chęcią podejmą się walki w imię szczytniejszego celu. Frakcja sama w sobie jest diablo różnorodna tak jak można się by było tego spodziewać… Na dzień dzisiejszy tak naprawdę dostajemy zestaw bojowo nastawionych rzeźniczek do walki wręcz, czyli ‘Miecze do wynajęcia’ pod przywództwem dwóch Viktorii oraz plastikowy zestaw z Misaki, czyli Dziesięć Piorunów pośród wyrzutków. Oba pudełka są nastawione na ostrą walkę wręcz, z czego Misaki jest raczej szybka i polega na błyskawicznych uderzeniach w czułe punkty lub osamotnione modele… Viktorie zaś polegają na wzajemnej synergii i masakrowaniu wszystkiego z bliska z nadzieją, że dobiegną obie! W planach jest jednak zestaw najemnej organizacji paramilitarnej Von Schilla, czyli Freikorps z doskonałym strzelaniem, chore technoabominacje Leviticusa, horda szczurów i czarna śmierć Hamelina… Słowem, jest na co czekać. Outcast jest wyborną frakcją dla tych, którzy pragną nieskrępowanej różnorodności. Warto też przypomnieć, że dzięki temu, iż moc modeli z tej frakcji posiada charakterystykę ‘Mercenary’, każda inna frakcja może je zaciągnąć do swoich ekip za nieco zawyżoną cenę (1 kamień duszy więcej niż wartość na karcie).

W ten sposób i w dość skróconej formie przedstawiają się odpowiednie frakcje. Naturalnie na łamach tego bloga dzięki wsparciu Vilowa możecie poczytać dokładniejsze opisy poszczególnych starterów, ale celem powyższego spisu było danie pewnego obrazu na temat frakcji tak, by wybór był po prostu łatwiejszy. Mam nadzieję, że znajdą się osoby, którym to może pomóc… Teraz zaś chwytamy kalkulatory w dłoni i liczymy… Ile ta zabawa nas będzie kosztować?

Wyciek z portfela, czyli ile musimy wyłożyć?

Nie czarujmy się. Nie ma czegoś takiego jak tanie hobby. No dobrze, pewnie. Gra w kapsle. Bierki. Kolekcjonowanie paproszków. Tak czy owak większość hobby ma to do siebie, że kosztuje, i musimy się z tym pogodzić. Zapytajcie zawołanego wędkarza albo miłośnika samochodów. Albo modelarza historycznego! Słowem, kasę trzeba mieć i należy się spodziewać odpowiednich wydatków. Nie zmienia to jednak faktu, że w każdym hobby możemy znaleźć rozwiązania tanie i drogie… Dotyczy to wszystkich aspektów hobby, a w naszym szlachetnym światku gier bitewnych główny wpływ na cenę może wynikać chociażby z wyboru firmy, pamperków i świata, do którego chcemy zbierać nasz plastikowy crack. Mamy więc gry takie jak Warmachine czy Warhammer, w których koszty wstępu są wysokie a budowania armii – horrendalnie wysokie! Jak i takie gry jak MERC, Infinity czy Hell Dorado, gdzie zarówno koszty wejścia w system są do przełknięcia a samo rozbudowanie armii – również nie stanowi większego obciążenia.

Naturalnie, wyliczanki tego typu choć obiektywne liczbowo (*matematyki nie oszukasz*) nie są obiektywne jeżeli chodzi o treść i zawartość – wiadomym jest bowiem, że systemy skirmishowe muszą wyjść taniej od gier większej skali, gdzie wszystkiego potrzeba po prostu dużo więcej. Dlatego pominę temat porównań i po prostu podliczę wam, moi mili, ile kosztuje aktualne rozpoczęcie zabawy, a ile może kosztować dalszy rozwój gry! Do dzieła!

Zacznijmy może od wersji Tesco, czyli od Najmniejszej Możliwej Kwoty jaką musimy przeznaczyć, by móc w pełni sobie pograć. Tutaj koszty są rzeczywiście zaskakująco niskie, bo oscylują w kwocie poniżej 200 złotych! Widzicie, wydatki związane są z dwoma kluczowymi elementami: nabyciem zasad oraz jednego pudełka z ekipą do gry. Zasady kupujemy wtedy w formie miniaturowej kompilacji samych zasad – tzw. Rules Manual – książeczki A5 zawierającej wszystko to, co konieczne, by zapoznać się z mechaniką gry. Podręcznik ten kosztuje zaledwie 39 złotych. Ekipa zaś to wydatek od 108 do 150 złotych, zależnie od tego, ile plastiku w danym pudełku się znajduje. Oscylacyjnie pudełka są tak wyliczone, by móc spokojnie rozegrać gry na 30-35 punktów, choć nie ma tutaj reguły, i kiedy niektóre pudełka musza się postarać, by dobić do takiej liczby, to inne znowu mogą spokojnie dobić do 50 pkt albo okolic tego progu. Tak czy owak każdy starter jest /w pełni grywalny/, i nie chodzi tutaj o to, że da się nim spokojnie ogarnąć podstawy systemu, ale w istocie jest to zestaw, którym można już grać pełne, regularne rozgrywki. Ponad starter potrzebna jest talia kart, i choć oficjalny Fate Deck jest bardzo przyjemny w użyciu, regularna talia do pokera nie sprawia żadnych trudności a kosztuje od 3 do 5 złotych w dowolnym kiosku. Jak sami widzimy, koszt wejścia w system jest żałośnie niski, tym bardziej, że oferuje niejako pełną grę w starterze – znaczy się, większość gier, gdy oferuje zestawy startowe, raczej nie tworzy ich z myślą o daniu graczom w ręce w pełni wystarczającego pudełka, ograniczając je w taki sposób, by ‘pełne poznanie i posmakowanie’ rozgrywki było możliwie dopiero po nabyciu kilku kolejnych boksów. W tym wypadku oczywiście nadal mamy pełną możliwość rozwijania ekipy o kolejne modele, ale tak naprawdę wcale nie jesteśmy do tego zmuszani.

Cóż, wersja Tesco to nie jest jednak najoptymalniejsze rozwiązanie, bo choć jest w pełni funkcjonalne, to jednak kilku rzeczy brakuje do w pełni wygodnej rozgrywki, ot chociażby znaczników, z których ta gra korzysta w dość masowy sposób. Oczywiście znowu pojawia się po prostu opcja wydrukowania ich w domowym zaciszu i wycięcia, minimalizując koszty i to znacznie, ale osobiście polecam nabyć jakieś kolorowe kamyczki do oznaczania takich rzeczy jak dostępne kamienie dusz, efekty czy chociażby stworzenie markerów do wypełniania misji. Sam nabyłem do mojego warmaszynowego Convergence of Cyriss zestaw tokenów z plastiku akrylowego i służą one w Malifaux równie wiernie co w Warmachine. Tutaj jednak temat jest elastyczny, bo można wydać całkiem sporo kasy na dodatki, a równie dobrze można wydać kilka złotych na tusz i papier do drukarki.

Sporym bonusem jest fakt, że wszystkie materiały dodatkowe, jak karta referencyjna czy przydatne karty misji i strategii są w pełni dostępne i to całkowicie za darmo zarówno na stronie wydawcy jak i na jego forum, z licznymi autorskimi wariantami. Wystarczy więc drukarka, trochę czasu z nożyczkami w ręku i sporo bardzo użytecznych dodatków jest spokojnie do wyprodukowania własnym sumptem.

Co jednak, jeżeli ktoś się nie chcesz szczypać i pragnie porządnie wziąć się za system? Cóż, pozostaje nieco zwiększyć wydatki i nabyć oficjalne akcesoria! Duży podręcznik to wydatek 115 złotych, ekipa ponownie, od 108 do 150, a oficjalna talia, tzw. Fate Deck, to 25 blaszek, co razem daje w najdroższej opcji kilka blaszek powyżej 300 złotych. Nadal dobra cena a wyglądamy już profesjonalnie! Oczywiście tutaj pojawia się stos dodatkowych wydatków, niekoniecznych, acz sympatycznych, jak chociażby Arsenal Decki, który wypadałoby nabyć chociażby do własnej frakcji – i nie chodzi wcale o karty do modeli, bo tu nie ma ich wszystkich, ale bardziej o bogaty stos Upgrade’ów, w tym wszystkie ‘uniwersalne’ dla frakcji, które możemy rozdawać pomiędzy naszych mistrzów na łamach jednej armii. Słodko! Taka zabawa kosztuje dodatkowe 26 złotych polskich, czyli w sumie dość niewielki wydatek, a warto, chociażby właśnie dla tych upgrade’ów (*tutaj jednak nadal istnieje wariant Tesco! Upgrade’y te są do wydrukowania, więc jak komuś nie zależy na dobrej jakości kartach, to można wyprodukować własnym sumptem*).

No dobrze, wiadomym jest już, że sam proces wejścia w system do najdroższych nie należy, bo, licząc bardzo ostrożnie, dodając nawet takie rzeczy jak protektory na karty, pudełko na nie czy inne dodatki, dobijemy może do 350 złotych w wersji na bogato, a do 250 przy solidnym oszczędzaniu. Nie jest źle, prawda? No dobrze, a jak kwestia rozbudowy armii? Osobiście powiedziałbym, że absolutnie wybornie. Tak, powiem wprost – modele w pudełkach czy blistrach (*małych pudełkach*) tanie nie są. Owszem, do najdroższych też z całą pewnością się nie zaliczają… Szczególnie, jeżeli zwrócimy uwagę na tzw. zwrot punktowy, czyli ile dokładamy do gry za odpowiednią kwotę! Modele dzielą się na cztery rodzaje pudełek – mikroboks, długi boks z ramką 2-3 modeli, długi boks z jednym dużym modelem i duży boks z awatarem (*który, nie licząc metalowych modeli, na razie jest jeden*).

Mikroboks to malutkie pudełeczko zawierające w sobie jeden, góra 2-3 modele, o ile te są naprawdę małe. Przykładem takich opakowań są figurki Mr. Graves, Willie the Demolitionist czy Yamaziko. Są to przeważnie pojedyncze modele minionów, które kosztują od 33 do około 50 złotych, zależnie od zestawu i standardowo – od ilości zawartego w pudełku plastiku. Przeliczenie punktowe nie jest łatwe, bo modele te potrafią być bardzo różnie wycenione, ale mogę podać przykład – Willie kosztował 48 złotych a w grze kosztuje 6 punktów, co daje równo 8 złotych za punkt w grze. Yin, the Penangalan kosztuje zaś 33 złote a przynosi na stół aż 8 punktów, co daje trochę powyżej 4 złote za punkt. Jest to tyle ważny przelicznik, że do pełnej rozgrywki (*tzw. standardowego progu punktowego*) używa się zaledwie 50 punktów! Jeżeli weźmiemy pod uwagę fakt, że starter spokojnie wypełnia ich co najmniej 30, to zostaje 20 do wypełnienia, co przy tak niewysokich kosztach na punkt powoduje, że wydając niecałe 100 dodatkowych złotych do naszego startera możemy zbudować pełnowartościową ekipę na dowolne rozgrywki.

Długi Boks z kilkoma modelami przeważnie oferuje bazowych minionów w 2 czy 3 sztukach – ale nie kopiach, bo klonów tutaj nie ma, i każdy model w zestawie oferuje oddzielne pozy. Pudełka te kosztują. Zestawy te kosztują od 53 do 70 złotych, oczywiście zależnie od tego, jak duże są ów modele. Przykładowe pudełka to Rotten Belles z zestawu z Seamusem czy np. Guild Rifleman. Tutaj punktowo wychodzimy jeszcze lepiej, bo zależnie od kosztów poszczególnych figurek, w jednym pudełku dostajemy nawet do 18 punktów. Ot, przykład pudełka Death Marshalls kosztującego 70 złotych za 18 punktów, co daje wspaniały przelicznik 3,88 złotego za jeden punkt i tak naprawdę w pełni wystarcza w celu uzupełnienia ekipy.

Drugą opcją dostępną na łamach Długiego Boksa jest pojedynczy, większy model – przeważnie Enforcer. Przykładami takich zestawów jest Rail Golem czy Izamu, the Armor. Tutaj również ceny potrafią się od siebie mocno różnić. Wspomniany Rail Golem dla przykładu to wydatek rzędu 115 złotych, ale już Izamu to zaledwie 49 złotych za 10 punktów, czyli prawie pięć blaszek za punkt. Opłacalność tutaj jest więc bardzo elastyczna.

Tak czy owak, ktoś może zauważyć, że taka wyliczanka jest bezcelowa… Sam jednak bym się nie zgodził, bo jest to kluczowy, jeżeli nie podstawowy argument wyjaśniający fakt, dlaczego system ten jest dla nas tak drogi, jak my sami chcemy by był – przy odpowiednim planowaniu, by móc zbudować pełnowymiarową ekipę do grania na każde standardowe punkty (35-50), wystarczy nam starter plus jedno czy dwa pudełka, co ogranicza całościowy koszt kupienia armii do gry do mniej niż 450-500 złotych, co stanowi naprawdę niewysoką kwotę łączną. Naturalnie, wszyscy wiemy jak jest, i że kiedy uda nam się w system wciągnąć, to wydatki potrafią szybko urosnąć… O, bo chcemy mieć pełen wybór modeli w naszej frakcji, a to chcemy mieć dwie ekipy, a to pragniemy różnorodności co rozgrywkę. Nawet przy takim podejściu MalifauX w sumie nas rozpieszcza, bo oferuje jedną z najlepszych stóp zwrotu – niewiele musimy wydać, by znacznie uzupełnić naszą armię w punktach (*doskonałym przykładem jest tutaj świniak Gracie – model kosztuje 48 złotych a w grze kosztuje 10 punktów. 1/5 bandy na standardowe punkty. Za mniej niż 50 blaszek. Niewiele gier tak potrafi!*).

I to by było dzisiaj na tyle. To i tak ponad 4000 słów, mam jednak nadzieję, że zarówno solidne omówienie kosztów związanych z grą jak i lekki rzut oka na specyfikę poszczególnych frakcji przypadnie wam do gustu, a co ważniejsze – komuś aktualnie się przyda czy też zdoła przekonać albo do samego systemu, albo też do ostatecznego wyboru frakcji. Miłego wieczoru, pozdrawia wasza radosna, prawie zdrowa mróweczka.go wyboru frakcji. Miłego wieczoru, pozdrawia, wasza radosna, prawie zdrowa mróweczka.