[19.04.2016] Mogiła na Młotka, czyli rzut oka na przyszłość!

Dzisiejszy wpis zakończy mój trzyczęściowy referat na temat Ery Sigmara jak i moje odrodzenie na łamach sceny bitewniakowych blogów. Przyznam, że przyjemnie się znowu pisze a jeszcze przyjemnie czyta komentarze! Wraz z rozruszaniem moich pisarskich muskułów mentalnych oraz ożywieniu w figurkowym graniu mam już pewne plany i poczynione kroki w kierunku następnych tekstów. Będą to głównie teksty fluffowe (*jak chociażby kontynuacja serii ‘Zróbmy sobie Aniołów Śmierci’*) oraz poradniki do Malifaux czy Infinity. Ponadto zapowiedzi nowości, wyszukiwanie ciekawych ploteczek, gmerania w trudnych tematach naszego kulającego kostki poletka… Słowem, standard! Tylko z recenzjami nowych produktów będzie wolniej, bo najpierw muszę znaleźć nową pracę zanim zacznę wydawać pieniądze na więcej plastikowego cracku!

A wracając do tematu… W pierwszym odcinku cyklu poznęcaliśmy się troszkę nad tragedią jaką jest fluff i klimat Age of Sigmar. W drugim zaprezentowałem pokrótce zasady nowego dziecka GW oraz ich podejście do swoich starych fanów (*TL;DR – Mają ich gdzieś.*). Dziś już nie będę się za bardzo znęcał nad Smegmarem, bo prawdę powiedziawszy wszystko już zostało napisane i powiedziane na temat tego systemu. Młociarze odwrócili się bokiem, Sigmaryci z radością grają i zbierają, wyczekując nowości… Linia podziału zapadła, rozerwała kontynent i zdążyła już solidnie wystygnąć. O czym zatem chciałbym dzisiaj napisać? Cóż, na oku mam dwa punkty programu, oba dotyczące tego samego zagadnienia ale z dwóch odmiennych stron… Przyszłości tych systemów, czyli jakie perspektywy czekają nas odnośnie uśmierconego WFB i cóż też mogę wieszczyć na temat Age of Sigmar. Zacznijmy od tego pierwszego zatem i dajmy się wciągnąć na podróż trasami fantazji…

Odwieczny Problem Pseudo-Skirmishy (Czyli GW już to Przerabiało)

Pamiętamy LOTR’a? Ach, ten cudowny czas roku 2001, kiedy Władca Pierścieni Petera Jacksona pojawił się na wielkim ekranie. Games Workshop szybko i sprawnie podchwyciło gargantuiczną popularność tematu, wiedząc, że w zapasie mają jeszcze co najmniej dwa filmy na przestrzeni kolejnych dwóch lat. Powstał system, który z racji samej tematyki błyskawicznie stał się znany i popularny. I szczytu swojej świetności może nie był nigdy tak popularny pośród twardych bitewniakowców jak Wojenne Młoty dowolnej odmiany, ale ze względu na znany temat był to z pewnością system rozpoznawany nawet przez ludzi, którzy nigdy wcześniej i figurkowych grach nie słyszeli. System ten naturalnie funkcjonował i kwitł perfekcyjnie na fali filmów i ich ogromnego sukcesu. Niestety po zakończonej trylogii zapał ostygł… Ale Games Workshop dokonało naprawdę solidnej kapitalizacji uzyskanych graczy! Trzy lata kupowania figurek dla wielu to było dość, by się na twardo w systemie osadzić, i choć naturalnie grom grających wykruszył się wraz z opadającym hype to jednak trzon pozostał, i tak do 2008 roku GW kontynuowało swoją przygodę z Władcą Pierścieni, dość regularnie wydając dodatki i nowe figurki.

Niestety, pięć lat od ostatniego filmu minęło i wszelka popularność pośród masowego odbiorcy przestała istnieć. Na cztery lata system żył ‘sam sobie’ i tylko zryw w 2012 zobaczył nowości od GW pod postacią suplementów zbierających wszystko w użyteczną całość oraz krótki wybuch radosnej aktywności wraz z premierą nowej trylogii filmowej, czyli Hobbita. Mimo to jest rok 2016 a od ostatniego podręcznika do LOTR/Hobbit mija powoli trzy lata…

Nie będę twierdził, że system zmarł, bo jestem pewien że grom graczy nadal by się znalazł, i to bez jakiegoś ciężkiego szukania. Rzecz w tym, że ten stan się nie utrzyma, bo to nigdy w całej historii gier nie działa i działać nie będzie. System, by żył, potrzebuje wsparcia wydawniczego. Potrzebuje firmy z flagą na czele, która będzie ów system rewitalizować, która o niego zadba. Oho, już słyszę z dalekich rzędów okrzyki „A Warzone!?”. Nie zrozumcie mnie źle – nawet najbardziej zapomniana, opuszczona, starożytna gra najpewniej ma swoich wiernych fanów, którzy rypią w nią po dziś dzień. Co nie zmienia faktu, że zanim PRODOS wskrzesił Kroniki Mutantów do figurkowego świata, na palcach jednej ręki mógłbym policzyć ile razy widziałem ludzi aktualnie grających w starego Warzone’a… I jeszcze by mi sporo palców zostało wolnych do liczenia innych rzeczy.

Uff, to był długi wstęp, ale ważny, by wyjaśnić co to ma wspólnego z Age of Sigmar. Widzicie, Age of Sigmar jest oparty na bardzo podobnym schemacie co LOTR właśnie czy nawet poszedł bym o krok dalej, i dorzucił do koszyka Warmachine / Hordes. Tak samo jak te systemy jest to pseudo-skirmish. System, który udaje, że możesz grać małą liczbą figurek w małej skali, ale już ich pudełka oferują po 20-30 modeli i nazywają to standardem. Żeby nie było, nie piję do tego modelu – takie gry ‘średniej wagi’ mają swoje miejsce i są idealne dla tych, co chcą mieć na stole armię, ale nie koniecznie chce im się nosić 300 figurek i dwie walizki regimentów. Rzecz raczej w tym, że nawet Warmachine / Hordes cierpiały na eskalację w rozmiarach armii, a nie będę ukrywał, że Privateer Press jest z pewnością o dziesięć poziomów wyżej jeżeli chodzi o pisanie zasad i kontrolę balansu niż Games Workshop.

Tutaj pojawia się moja pierwsza obawa czy też raczej rzut okiem w przyszłość – Games Workshop nie opanuje Age of Sigmar. Ok, dobra… Ale przecież mają zabezpieczenie! Od samego początku jest to system, w którym napisali, że możesz grać tyloma modelami ile chcesz – gracz może więc wystawić 5 figurek albo 500 i nadal grać. Na papierze prawda. W praktyce, gówno prawda. Widziałem to LOTR’ze, widziałem w Warmachine… kiedy na stole masz 100-200 modeli, gdzie każdy ma własną osobną podstawkę i każdego traktujesz jako ‘samodzielny’ byt, to gra staje się dłużącą się torturą i ćwiczeniem w znudzeniu. Po prostu łączenie mechaniki skirmishowej ze skalą armijną nie może działać. Privateer Press uratował się z raka zwanego potocznie ‘Infantrymachine’ tworząc nową edycję swoich gier z mocnymi zmianami – ba, trzecia edycja nadchodzi, i wierząc ich zapowiedziom ma pójść o krok dalej i przywrócić grę do swojej bazowej, małej skali, gdzie duże bestie i maszyny znowu będą wartościowe i przyjemnie w graniu. Games Workshop próbowało z War of the Rings, choć system się nie przyjął pomimo tego, że jak na GW był on innowacyjny i sprytnie napisany… Fortunnie LOTR’owcy po prostu zostali przy nieco mniejszej skali rozgrywek, bo zwyczajnie na większe grać się nie dało.

Teraz Age of Sigmar jest relatywnie małą grą. Po drastycznych cięciach na modelach i figurkach GW będzie teraz przez najbliższe 2-3 lata uzupełniać szeregi o całkowicie nowy wachlarz modeli dla czterech wielkich frakcji tak, by stylistyka była spójna i szekle się zgadzały. Jednak za 5-6 lat – o ile oczywiście system będzie jeszcze dyszeć! – obawiam się, ze Games Workshop powróci do starych nawyków, i wraz z zalewem nowych figurek i nieskończonych półek wypełnionych ich kolejnymi księgami i dodatkami zobaczą, że znowu mają w ofercie 500+ różnych modeli, że kolekcjonerzy mają ich ogromne ilości, i że system po prostu jest zbyt kaleki na duże rozgrywki… I tak oto wróżę, że w okolicach 2020, plus minus 2-3 lata, zobaczymy nowy, tłusty podręcznik a la „Warhammer: Wars of Sigmar”, który pozwoli wystawiać regimenty i budować duże armie…

Oczywiście pod warunkiem, że Age of Sigmar pożyje tak długo.  Osobiście uważam, że tak. Żadna duża firma nie zrobiła by takiej rewolucji nie oczekując trudniejszych czasów… Wiadomym było dla GW, że zabicie WFB będzie ich kosztować grono graczy i klientów, że będzie ostra odezwa społeczności, że będą musieli zrobić kupę nowych rzeczy dla nowego systemu, by ten się przebił na plus do świadomości potencjalnych klientów. Na sto procent zatem będą kontynuować ciężkie prace nad swoim nowym dzieckiem, przynajmniej przed rok albo i dwa. Pod warunkiem, oczywiście, że liczby się będą zgadzać i firma nie będzie miała coraz niższych dochodów, denerwując swoich akcjonariuszy!

Rzecz w tym, czy jest na co czekać? Już teraz pokazują kilka naprawdę paskudnych trendów, które są nie w smak nawet tym graczom, którym AoS się podoba. Jak chociażby ich zbrodnicze ceny czy wydawanie pustych ksiąg jak chociażby Stormcast Eternals Extremis, która to wyceniona na 100 PLN książka oferuje aż dwie nowe jednostki. Owszem, są tam tez ilustracje, scenariusze i inne bardziej „klimatyczne” dodatki, ale jeszcze muszę znaleźć kogoś, kto uważa fluff Age of Sigmar za dobry, wciągający i na tyle pasjonujący, by kupować dodatki czysto fluffowe…  Czas pokaże, co nasza ukochana firma z Nottingham pokaże i jak postara się sprzedawać swój produkt, bo na razie ich jedyną linią marketingu jest ‘nasze modele są ładne i świetnie wykonane’, co osobiście nie powiedziałbym że jest już rzeczą unikalną tylko dla tego wydawcy…

Płytka mogiła to też mogiła, czyli pożegnanie z WFB

Warhammer Fantasy Battle umarło. Koniec. Dziękujemy, zamykamy teatrzyk. Było miło, ba, sam miałem nawet kiedyś dwie armie do tego systemu (*za czasów bodajże piątej czy szóstej edycji*) i w sumie trochę mi żal. Przede wszystkim świata! Cudownego, mrocznego Starego Świata, na którym osnuto moc czysto polskiej Jesiennej Gawędy. Ale nie da się już dalej przed tym bronić. Widzicie, wiem, ze pośród zapewne monstrualnej liczby fanów WFB mocna większość najpewniej nie poddała się i nadal walczy o swoje. Jak to powiedziałby Entombet z Wilq’a – Dziwnym nie jest. W końcu moc z nich ma w domach całe regały wypełnione modelami! Ogromne armie, pieczołowicie malowane przez setki poświęconych godzin życia… Jak to tak nagle z dnia na dzień przestać, tylko dlatego że wydawca olał temat? Tak być nie może!

I nie jest, oczywiście. Problem w tym, że brak oficjalnego kontynuowania systemu stworzył dla środowiska bardzo niezdrową sytuację – skwaszenie, cierpkość, gorące emocje, brak zgody, wszystko to są zaledwie objawy pękającej skorupy i powstających podziałów, które w oczywisty i niestety wyniszczający sposób wpływają na środowisko grających. Część odeszła, porzucając ten system i grę na zawsze – ilu? Nie wiem, pewnie niewielu, najpewniej Ci, którym już nie zależało, albo nigdy grą się za bardzo nie interesowali, albo po prostu wyłożyli na tyle niewielką inwestycję w tę grę, by się nie przejmować. Oni w tym punkcie nie są ważnie… Co jednak się dzieje z tymi graczami, którzy nadal chcą kulać Wojenne Młoty?

I tutaj podział jest wyraźnie bolesny, bo na pierwszy rzut oka możemy rozróżnić trzy szkoły, trzy podejścia, trzy drogi.

Pierwszą jest stagnacja, droga papy Nurgle’a czyli Oldhammer. I nie mówię tu wcale o tych hobbystach, którzy rypią sobie w 4’tą czy 6’tą edycję WFB, bo teraz i ostatnia, ósma edycja jest już Oldhammerem… Nie chodzi tu bowiem o datę wydania, tylko raczej o kontynuowanie zamkniętego systemu. Ma to oczywiste plusy! Zasady są, modele każdy zainteresowany już najpewniej ma, i taka opcja pozwala potraktować WFB mniej jak system bitewny, a bardziej jako zamkniętą grę planszową. Minusy niestety też są ogromne – zero nowych modeli, nowych zasad… Zero jakichkolwiek nowinek. Co oczywiście powoduje, ze Oldhammer powoli acz nieustępliwie będzie obumierał, niczym roślinki na szkolnych parapetach. Za kilka lat w WFB będą już grali tylko nieliczni fanatycy.

Druga opcja to ścieżka Tzeentcha, czyli zdrada i totalna zmiana! Umarł król? Niech żyje król! Skoro Games Workshop w odruchu pawiana wypięło tyłek na swoją bazę graczy, to Ci z radosnym entuzjazmem mogą zrobić dokładnie to samo. Bo czasy, w których to WFB był JEDYNYM systemem fantasy w skali armijnej minęło, a wydawnictwo Mantic ostro rozwija Kings of War, swoja alternatywę dla odwiecznych Wojennych Młotów. Ba, na miejscu Mantica teraz bym rozpoczął gargantuiczną promocję i spamował nowościami do tego systemu jak szalony, bo mają niepowtarzalną okazję popłynąć na fali zgorzknienia do GW i wyłapać masę nowych fanów pośród starych Warhammerowców, tym bardziej że zasady ich dzieła dostają dobre recenzje, system jest żywy, aktywny i wspierany przez wydawcę… I jest na początku swojej kariery, więc jak wszystko dobrze pójdzie, jest szansa na rozwój i rozkwit, jeżeli tylko zostanie to sprawnie poprowadzone. Minusy? Cóż… To nie jest jednak Warhammer. Inny świat, inna stylówka. Co prawda można po prostu zakosić podręcznik i zaadaptować zasady, ale jeżeli ktoś po prostu pragnie bawić się w żywy system fantasy w tej skali, to pełna przesiadka jest wskazana. Bonus? Jak sprzedasz armię do WFB, to będziesz miał dość pieniędzy na 2 armie do Kings of War. Albo i trzy.

I wreszcie trzecia opcja, czyli perwersyjna droga Slaanesha. 9th Age! Dziewiąty Wiek w wyjątkowo subtelny sposób (*ekhm*)  jest dziewiątą edycją WFB, od graczy, dla graczy. Wielki, rozbudowany projekt społeczności, który jest naturalną reakcją na środkowy palec pokazany jej przez Games Workshop. Projekt jest ogromny, dynamiczny, i muszę przyznać, że zawsze mi serce rośnie, kiedy widzę jak kreatywna i aktywna społeczność bitewniakowców potrafi być. 9th Age to dziecię trudów i znoju… Ma sporo do zrobienia, ogromne oczekiwania do spełnienia, starając się poprawić błędy, wyklarować zasady, stworzyć prawdziwy balans, wyrównać armię… Być prawdziwym spadkobiercą zmarłego WFB – żywym, dobrze skrojonym. Po prostu grywalnym. Ba, podobno ekipa odpowiedzialna za ten projekt ma nawet prawnika w gotowości, gdyby Lotny Wydział Prawniczy GW postanowił uderzyć z tzw. Nienacka! Nieźle. Plusy są oczywiste – projekt ma szansę dostarczyć graczom to, czego GW nigdy nie było w stanie, czyli dobrze napisane, klarowne zasady i zbalansowane armie! Minusy? Cóż… 9th Age na razie jest projektem fanowskim, i dopóki takim pozostanie zawsze będzie bardziej hermetyczną, bardziej ekskluzywną formą niż „gra z półki”. Niełatwo będzie wciągnąć nowych graczy na pokład systemu, który jest nieoficjalny od A do Z.

Nieważne jednak, która droga zostanie wybrana i przebije się do świadomości graczy, będzie to z każdym kolejnym miesiącem kurcząca się gromada, bo po prostu nie da się utrzymać tak barokowej gry, tak rozbudowanego systemu i tak licznego półświatka bez oficjalnego wsparcia. Nie zmienia to jednak faktu, że z nieustępliwym zaciekawieniem obserwuję postępy i wydarzenia… Jak będzie wyglądać nadchodzący ETC? A turnieje Warhammera? Czy znajdą się firmy wydające figurki, które skorzystają na pustce w przestrzeni i teraz zaczną wydawać modele do ‘armii porzuconych’? Poczekamy, zobaczymy. To tyle, jeżeli chodzi o moje dzisiejsze wypociny. Pora przygotować się do prezentacji systemu Dystopian Wars ;) Do zobaczenia niebawem!